بررسی کمی ذرات معلق هوازاد و فلزات سنگین در غبار کف صنایع باطری سازی و مکانیکی در سطح شهر یزد

مناطق شهری به عنوان کانون های جمعیتی و فعالیت های اقتصادی، با تمرکز زیاد واحدهای آلاینده محیط زیست مواجه شده اند، به طوری که موقعیت مکانی نامناسب و انواع آلودگی های ناشی از کارگاه های صنعتی مختلف در شهرها ازجمله شهر یزد، سلامت و آرامش و محیط زیست را مورد تهدید جدی قرار داده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی آلاینده های فلزات سنگین و ذرات معلق در صنایع مکانیکی و باطری سازی شهر یزد صورت گرفته است. این مطالعه به صورت تحلیلی-مقطعی در دوره یک ماهه در شهر یزد انجام شد. بدین منظور ابتدا موقعیت صنایع مورد مطالعه در مناطق سه گانه شهر یزد مشخص شد و با توجه به تراکم کارگاه ها در هر منطقه درمجموع 30 کارگاه مکانیکی و 30 کارگاه باطری سازی به صورت تصادفی انتخاب شد. ذرات معلق موجود در هوای این کارگاه ها با استفاده از دستگاه غبارسنج محیطی قابل حمل و فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم، روی، آهن، مس و منگنز) موجود در غبار کف پس از هضم به روش epa با استفاده از دستگاه جذب اتمی (aas) اندازه گیری شد. آزمون t مستقل برای بررسی وجود اختلاف معنی دار بین ذرات معلق موجود در هوای داخلی دو صنف و فلزات سنگین موجود در غبار کف استفاده گردید. نتایج نشان داد که اختلاف معنی داری بین ذرات معلق در هوای داخلی دو صنف وجود دارد و صنایع مکانیکی آلودگی بیشتری نسبت به صنایع باطری سازی از نظر ذرات معلق دارند. مقایسه فلزات سنگین نیز نشان داد، اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بین غلظت عناصر سرب، روی، کروم، کادمیوم، مس و منگنز بین دو صنعت وجود دارد و صنایع باطری سازی آلودگی بیشتری نسبت به صنایع مکانیکی از نظر فلزات سنگین (سرب، کادمیوم، کروم، روی و مس) دارند. با استفاده از شاخص های آلودگی تجمعی (ipi)، درجه آلودگی اصلاح شده (mcd) و خطر بالقوه اکولوژیکی (ri) فلزات سنگین غبار کف و ذرات معلق صنایع موردنظر بررسی شد. محاسبه ی شاخص ipi و mcd نشان داد که ذرات معلق هر دو صنف در سطح آلودگی کم و غبار کف صنایع مورد مطالعه در کلاس آلودگی زیاد تا بسیار شدید قرار دارند. از نظر شاخص خطر بالقوه اکولوژیکی صنایع مکانیکی درجه خطر قابل ملاحظه (97/457) و صنایع باطری سازی درجه خطر خیلی زیاد (29/2816) دارند. با توجه به سطح بالای آلودگی فلزات سنگین پیشنهاد می شود از قرار گرفتن این صنایع در مناطق مسکونی جلوگیری شود تا از اثرات سوء آن بر جوامع شهری کم شود.